Zekâyla İlişkisi Olduğu İddia Ediliyor: Yeni Bilgiler Öğrenmek Gerçekten de Beyin Kıvrımlarını Artırıyor mu?
Beynin gizemli bir işleyişinin olduğunu duymuşsunuzdur. Hatta o kadar gizemli ki günümüzde bile beyni tam olarak anlamak mümkün değil. Beyin kıvrımlarınınsa bu karmaşık sisteme katkısı, epeyce büyük. Pekala, beynin neden kıvrımlı bir yapısının olduğunu biliyor musunuz ya da yeni bir şeyler öğrendikçe beynimizin kıvrımları artar mı? Gelin; bu soruların yanıtlarını ve beynin gizemlerini, en azından ortaya çıkarılanları, birlikte keşfedelim.
Önce beynin kıvrımlarının nasıl oluştuğunu inceleyelim.
Beyin kıvrımlarının nasıl oluştuğuyla ilgili bilimsel bir kanıt yok. Lakin bu kıvrımlar, insan şimdi anne karnındayken gelişmeye başlıyor. Anne rahminde bulunan bir bebeğin beyin yapısı, birinci başlarda düz iken vakitle kıvrımlar kazanarak gelişiyor. Doğum vakti yaklaşırken kıvrımlar artık tüm çizgileriyle besbelli hâle geliyor. Gelişimini tamamlamış herkesin beyni kıvrımlı yapısını koruyor lakin beyinde rastgele bir sıhhat sorunu meydana gelirse kıvrımlı yapıda da değişiklikler gözlemlenebiliyor. Az beyin hastalıklarına sahip kimi bireylerde ise beyin kıvrımları olmayabiliyor ya da gerekli ölçüde gelişemeyebiliyor.
Peki, bu kıvrımlar ne işe yarıyor?
Beynin kıvrımlı bir yapıya sahip olması aslında temel olarak kafatasına sığmasını sağlıyor. Ayrıyeten bu kıvrımlı yapı, nöronların daha kolay hareket edebilmesini de beraberinde getiriyor. Şayet kıvrımlar olmasaydı insan beyninin kafatasına sığması için başının çok daha büyük olması gerekirdi.
Beynin eşsiz bir işleyişi var.
Kıvrımlı yapı; girintilere ve çıkıntılara sahip, kendine has formuyla beynin işleyişini de kolaylaştırıyor. Şayet beyin düz olsaydı nöronlar birbirleriyle irtibata geçmek için bu kadar kolay hareket edemezdi. Ayrıyeten muhtemelen nöronlar yayılacak alan arayacaktı zira beyin, kıvrımlara sahip olmadığından yanlış etkileşimler kurmamak için daha geniş bir yüzeye muhtaçlık duyacaktı. Neyse ki kıvrımlar, nöronlar için kestirme yollar oluşturuyor ve bu sayede yanlışsız nöronlar birbirini süratlice bulabiliyor.
Yeni bir bilgi beynin formunu nasıl tesirler?
Beyin yeni bir bilgi edindiğinde nöronlarda gelişme ya da artış gözlemlenebilir, bu sırada beynin farklı kısımları etkin bir formda çalışabilir. Kimileri bu esnada beynin kıvrımlarının da artacağını sav ediyor. Pekala, bu türlü bir şey mümkün olabilir mi? Bu sorunu karşılığı için beynin kıvrımlarına biraz daha yakından bakalım.
Beyin kıvrımları form değiştirir mi?
Kafaya alınan darbeler, kurşunlu yaralanmalar, ameliyatlar ve gibisi fizikî tesirler olmadığı sürece beyinde bulunan kıvrımlar değişmiyor. Lakin beyin geliştikçe nöronlar ortası irtibatlar artabiliyor ve beyin esneklik kazanabiliyor. Bu durum yalnızca beşerler için değil, hayvanlar için de geçerliliğini koruyor.
Kıvrımlar periyot dönem artıp azalabilir mi?
Doğduğumuz an beynimizde ne kadar kıvrım varsa o kıvrımlar hayatımız boyunca bizimle kalıyor. Münasebetiyle kıvrım sayısında, hiç durmadan yeni bilgiler öğrensek de, rastgele bir artış ya da azalış meydana gelmiyor. Yani, yeni bilgiler edinmekle beyin kıvrımları ortasında sanıldığı üzere bir bağlantı yok. Ayrıyeten kıvrım sayısı konusunda net bir tabir kullanılamıyor zira bu sayı her bireyde farklı olabiliyor. Bunun nedeninin ise kafatasının hacmi ve yapısı olduğu kestirim ediliyor.
Peki, yeni bilgiler öğrendiğimizde beynimizde neler oluyor?
Beyin, yeni bir bilgiyi kabul ettiğinde hızla çalışmaya başlıyor. Bir fikir üretmek yahut yeni bir enstrüman çalmayı öğrenmek üzere tüm aktiviteler için bilgileri akılda tutma ya da sürece emeliyle nöronların birbiriyle irtibat kurması gerekiyor. Her yeni bilgi girişinde kısa müddette yeni bir nöron ilişkisi oluşuyor. Öğrenilen bilgiler, daha sonra hatırlanmak ya da kullanılmak üzere beynin hafıza merkezinde saklanıyor.
Beyin kıvrımlarının zekâyla direkt bir bağı de bulunmuyor.
Sanılanın bilakis zeki insanların beyinlerinin başka insanlara nazaran daha kıvrımlı olduğu fikri gerçeği yansıtmıyor. Periyot devir tartışma konusu olan bu durum için hekimler ve uzmanlar net sözler kullanıyor zira yapılan araştırmalar, kıvrım yapısının ve kıvrım sayısının zekâya rastgele bir tesiri olmadığını gösteriyor. Zekânın ardındaki gücün ise nöron sayıları olduğu düşünülüyor.
